Γρίπη / Τι είναι

Η γρίπη είναι μια ισχυρά μεταδοτική λοίμωξη που προκαλείται από τους ιούς  της γρίπης τύπου Α και Β και προσβάλlει τόσο το ανώτερο αναπνευστικό (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας) όσο και το κατώτερο αναπνευστικό (πνεύμονες), αλλά ενίοτε και το πεπτικό.

Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης, Α,Β και C. Οι ιοί B και C προσβάλλουν αποκλειστικά σχεδόν τον άνθρωπο, ενώ ο τύπου A προσβάλλει επιπλέον πτηνά και θηλαστικά. Ονοματίζονται  με βάση δύο βασικά αντιγόνα που φέρουν στην επιφάνεια του εξωτερικού τους περιβλήματος, τη νευραμινιδάση (Ν1-Ν9) και την αιμαγλουτινίνη (Η1-Η15). Συχνά οι ιοί μεταλλάσσονται αλλάζοντας τα αντιγόνα αυτά έτσι ώστε να προκύπτουν ανθεκτικά στελέχη που πολλές φορές προκαλούν επιδημίες. Δεν είναι σπάνιο στελέχη ιών που προσβάλλουν ζώα (π.χ. πτηνά ή χοίρους) να αναμειγνύονται με ανθρώπινα στελέχη και να προκύπτουν ανθεκτικοί ιοί. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί η πανδημία του 1918 (ισπανική γρίπη) από τον ιό H1N1, ο οποίος πρόσφατα επανεμφανίστηκε (επιδημία 2009).

Η γρίπη σχεδόν κάθε χρόνο προκαλεί επιδημίες,  προσβάλλοντας  παιδιά και ενηλίκους οποιασδήποτε ηλικίας. Παρουσιάζει έξαρση το χειμώνα λόγω της τάσης των ανθρώπων να συνωστίζονται σε κλειστούς χώρους αυτήν την εποχή. Μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο έως και επτά ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, μέσω των σταγονιδίων  που απελευθερώνονται με το φτάρνισμα, το βήχα ή μέσω της επαφής  με μολυσμένες επιφάνειες  ( χερούλια πόρτας, οικιακά σκεύη, τηλεχειριστήριο). Διαφέρει από το απλό κρυολόγημα καθώς η κλινική εικόνα συνήθως είναι πολύ σοβαρότερη με υψηλότερο πυρετό, έντονες μυαλγίες και συχνότερες και σοβαρότερες επιπλοκές. Τα συμπτώματα συνήθως περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό,  διάχυτους πόνους στους μύες και στις αρθρώσεις, έντονο πονόλαιμο, βήχα, έντονο πονοκέφαλο και σημαντική κόπωση. Διαρκούν έως μια εβδομάδα αλλά η κούραση μπορεί να επιμείνει για μεγαλύτερο διάστημα. Η γρίπη έχει συχνά επιπλοκές  όπως πνευμονία, μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα, περικαρδίτιδα και μυοκαρδίτιδα. Η διάγνωση γίνεται κυρίως από τα συμπτώματα αλλά υπάρχουν και ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις από υλικό που λαμβάνεται από τη μύτη ή το φάρυγγα του ασθενούς.

Τα συμπτώματα υποχωρούν αυτόματα μετά από κάποιο διάστημα. Θεραπευτικώς χρησιμοποιούνται φάρμακα για την ανακούφιση από τα συμπτώματα και σε ορισμένες περιπτώσεις ειδικά αντιικά φάρμακα. Για την ανακούφιση από τον πυρετό και τον πονοκέφαλο χρησιμοποιείται η παρακεταμόλη, ενώ ειδικά στα παιδιά πρέπει να αποφεύγεται η χρήση ασπιρίνης. Επιπλέον χρησιμοποιούνται αποσυμφορητικά από τη μύτη σε σπρέι και αντιισταμινικά από το στόμα καθώς και μαλακτικά-καταπραϋντικά σιρόπια για τον ερεθισμένο λαιμό και το βήχα. Τα αντιικά φάρμακα χορηγούνται μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής, σε ασθενείς με βαριά κλινική εικόνα (π.χ. πνευμονία) και σε ασθενείς που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου ( >65 ετών, λεχώνες και έγκυες γυναίκες, ασθενείς με ΧΑΠ ή άσθμα, ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβητικοί, ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις, ανοσοκατεσταλμένα άτομα).

Αγγελος Π. Καρατζαφέρης, Ειδικός Παθολόγος/ Επιστημονικός Συνεργάτης για την υπηρεσία GET WELL Natural Corner
Αριστούχος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικότητα στην Εσωτερική Παθολογία στην Κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών