Δερματικοί ερεθισμοί / Τι είναι

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος με επιφάνεια περίπου 2τ.μ. και βάρος 4 κιλά. Αποτελεί σημαντικό αδιάβροχο φυσικό φραγμό απέναντι σε κάθε επιβλαβή εξωτερικό παράγοντα, είναι υπεύθυνο για την αίσθηση της αφής και του πόνου, απαραίτητο για τη σταθερή ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος με  την παραγωγή ιδρώτα και εργοστάσιο παραγωγής  βιταμίνης D. Οι δερματικοί ερεθισμοί ή αλλιώς δερματίτιδες, είναι φλεγμονές του δέρματος από εξωτερικούς, συχνότερα παράγοντες. Είναι πολύ συχνοί καθώς εμφανίζονται σε ένα ποσοστό 15-30% του γενικού πληθυσμού. Οι δερματικοί ερεθισμοί εκδηλώνονται είτε με ήπια μορφή, με ερύθημα (κοκκινίλα), οίδημα, σκάσιμο και ξηρότητα του δέρματος, είτε με πιο βαριά εικόνα, με φυσαλίδες, εφελκίδες και απολέπιση του δέρματος. Οι δερματικοί ερεθισμοί συνήθως συνοδεύονται από σημαντική φαγούρα και σε κάποιες περιπτώσεις από έντονο πόνο.

Η δερματίτιδα εξ’ επαφής διακρίνεται σε αλλεργική και ερεθιστική. Η αλλεργική δερματίτιδα προκαλείται όταν κάποιο αλλεργιογόνο έρχεται σε επαφή με το δέρμα και διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα στην κατηγορία αυτή είναι τα μέταλλα, κυρίως το νικέλιο και το χρώμιο που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή κοσμημάτων, τα πλαστικά (όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή παπουτσιών), διάφορα συντηρητικά (parabens), αρώματα και έκδοχα καλλυντικών, φυτά όπως ο κισσός και βαφές όπως οι βαφές μαλλιών και νυχιών. Ο δερματικός ερεθισμός μπορεί να εμφανιστεί έως και μήνες μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο και συνήθως μόνο μετά από επανειλημμένη επαφή. Στην περίπτωση αυτού του τύπου δερματίτιδας, ο ερεθισμός εμφανίζεται στα σημεία επαφής με το αίτιο, π.χ. πίσω από τα αυτιά ή στον καρπό όταν οφείλεται σε faux bijoux.

Η ερεθιστική δερματίτιδα είναι ο δερματικός ερεθισμός που προκαλείται όταν μια εξωτερική φυσική ή χημική ουσία  δρα απευθείας και προκαλεί βλάβη στην επιδερμίδα  χωρίς να μεσολαβούν αντισώματα. Τα συνηθέστερα αίτια περιλαμβάνουν τα καθαριστικά υγρά σαπούνια, το νέφτι, διάφορες αλκαλικές ουσίες όπως το τσιμέντο και ο ασβέστης, διάφορα αντισηπτικά διαλύματα, ακόμα και το νερό (συνήθως το καυτό). Αυτού του είδους η δερματίτιδα είναι συχνή σε άτομα που έχουν ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας, ξηροδερμία ή ανοιχτόχρωμο δέρμα.

Αγγελος Π. Καρατζαφέρης, Ειδικός Παθολόγος/ Επιστημονικός Συνεργάτης για την υπηρεσία GET WELL Natural Corner
Αριστούχος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικότητα στην Εσωτερική Παθολογία στην Κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών