Ο πονόλαιμος στους ενήλικες εμφανίζεται εξαιρετικά συχνά και κυμαίνεται σε ένταση από απλό κάψιμο, αίσθημα τραχύτητας και γδάρσιμο έως εντονότατο πόνο με πλήρη αδυναμία να καταπιεί κανείς ή ακόμα και να κουνήσει το κεφάλι. Αποτελεί σύμπτωμα συνήθως λοίμωξης, δηλαδή φαρυγγίτιδας ή αμυγδαλίτιδας. Η λοίμωξη συχνότερα προκαλείται από ιούς, κυρίως τους ιούς του κοινού κρυολογήματος (ρινοϊοί, αδενοϊοί), τους ιούς της γρίπης (τύπου Α και Β) και τον ιό της λοιμώδους μονοπυρήνωσης (EBV). Μικρόβια, με συχνότερο τον β αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α, μπορεί να είναι το αίτιο της φαρυγγίτιδας και να προκαλούν ακόμα και αποστήματα με εντονότατο πόνο στην περιοχή.
Ο πονόλαιμος όμως αποτελεί σύμπτωμα και άλλων καταστάσεων και παθήσεων της περιοχής. Έτσι το κάπνισμα, ιδίως καπνού άγνωστης προέλευσης, μπορεί να ερεθίσει το λαιμό, η παραμονή για πολλή ώρα σε ξηρό περιβάλλον, η αναπνοή από το στόμα όταν έχει βουλώσει η μύτη, η πολύωρη χρήση της φωνής και ο μηχανικός τραυματισμός (κατάποση ξένου σώματος, καυτά υγρά, κατάποση χημικών υγρών) ή ακόμα και η εισπνοή κάποιου τοξικού παράγοντα (π.χ. αναθυμιάσεις χλωρίνης).
Πονόλαιμος σε ενήλικες εμφανίζεται συχνά στη διαδρομή συστηματικών νοσημάτων, όπως η θυρεοειδίτιδα, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το σύνδρομο Αδαμαντιάδη- Behcet και το σύνδρομο Stevens Johnson, αλλά και σε νεοπλάσματα της περιοχής του τραχήλου. Ουσιαστικά όλοι οι παραπάνω παράγοντες προκαλούν τοπικά στο λαιμό φλεγμονή η οποία με τη σειρά της ευθύνεται για τον έντονο πόνο.
Ο πονόλαιμος που συνοδεύει το κοινό κρυολόγημα συνήθως διαρκεί μερικές μέρες και περνάει από μόνος του, σε αντίθεση με τον πονόλαιμο της γρίπης που διαρκεί περισσότερο και συνοδεύεται από εντονότερα συμπτώματα (υψηλός πυρετός, βήχας, μυαλγίες και έντονη σωματική κούραση).
Η θεραπεία για τον πονόλαιμο περιλαμβάνει μέτρα ειδικά για το αίτιο που τον προκαλεί και μέτρα γενικά ανακουφιστικά. Αν ο πονόλαιμος οφείλεται σε ιό, μόνο στην περίπτωση του ιού της γρίπης, ο ασθενής πρέπει να λάβει ειδικά αντιικά φάρμακα (οσελταμιβίρη). Αυτό γίνεται κατόπιν ιατρικής συμβουλής σε περίπτωση που τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα ή σε περίπτωση που ο ασθενής ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δηλαδή αν πάσχει από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (ΧΑΠ, άσθμα), καρδιολογικά ή νευρολογικά νοσήματα, σε περίπτωση που πρόκειται για έγκυο γυναίκα ή ανοσοκατεσταλμένο ασθενή. Σε περίπτωση που μετά από ιατρική εξέταση διαπιστωθεί ότι ο πονόλαιμος οφείλεται σε μικροβιακή φλεγμονή, χρειάζεται ο ασθενής να λάβει αντιβιοτικά φάρμακα, ενώ στην περίπτωση του αποστήματος η θεραπεία είναι το χειρουργείο.
Για την ανακούφιση από τον πονόλαιμο μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα απλά αναλγητικά φάρμακα (παρακεταμόλη), τα αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα (π.χ. ιβουπροφαίνη) και σε βαριές περιπτώσεις ακόμα και κορτιζόνη από το στόμα. Επίσης τοπικά βοηθούν οι παστίλιες για το λαιμό με μενθόλη που έχει αναισθητικές ιδιότητες ή άλλα συστατικά, όπως η αμβροξόλη και η λιδοκαΐνη που έχουν αναισθητική και αντιφλεγμονώδη δράση. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν τοπικά σπρέι με φενόλη, μια ουσία η οποία διαθέτει αντισηπτικές και αναισθητικές ιδιότητες, καθώς και αντισηπτικά διαλύματα για πλύσεις και γαργάρες του λαιμού.
Αγγελος Π. Καρατζαφέρης, Ειδικός Παθολόγος/ Επιστημονικός Συνεργάτης για την υπηρεσία GET WELL Natural Corner
Αριστούχος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικότητα στην Εσωτερική Παθολογία στην Κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
