Προστασία από τα έντομα / Τι είναι

Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με δεκάδες έντομα στη φύση, όπως τα κουνούπια, οι σκνίπες και τα τσιμπούρια. Η επαφή  αυτή γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις μέσω του δέρματος και συνήθως προκαλεί στο σημείο μια τοπική δερματική αντίδραση με κοκκινίλα και έπαρση της επιδερμίδας, το λεγόμενο πομφό. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως  μπορεί να προκληθεί  πιο έντονη φλεγμονή  και το εξάνθημα να επεκταθεί με τη μορφή της αλλεργίας (κνίδωση ή αγγειοοίδημα), ενώ επίσης συχνά στο σημείο επαφής με το έντομο μπορεί να δημιουργηθεί μόλυνση (κυτταρίτιδα) με έντονο πρήξιμο, πόνο και κοκκινίλα.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα κουνούπια, όπως και τα περισσότερα ιπτάμενα έντομα, προτιμούν το υγρό περιβάλλον και κυρίως τα στάσιμα νερά, όπως τα εκτός λειτουργίας σιντριβάνια, τα ακίνητα ρέματα και ρυάκια, τα βαρέλια με νερό ή ακόμα και τα βάζα και τα πιατάκια γλαστρών. Τα κουνούπια τσιμπούν συνήθως  από το βράδυ έως το χάραμα.

Εκτός των τοπικών δερματικών αντιδράσεων, η επαφή με τα έντομα συχνά ευνοεί τη μεταφορά σοβαρών ασθενειών (όπως η λεϊσμανίαση και η ελονοσία) ή ακόμα και διαφόρων σπάνιων ιών (ιός του Δυτικού Νείλου, κίτρινος πυρετός, Δάγκειος πυρετός) και μικροβίων (ρικέτσιες). Τα νοσήματα αυτά προκαλούν διάφορα συστηματικά συμπτώματα με προεξάρχοντα τον πυρετό. Στη χώρα μας υπάρχουν αρκετά κρούσματα λεϊσμανίασης, παλαιότερα ενδημούσε η ελονοσία ενώ πρόσφατα, το 2010, ζήσαμε μια περιορισμένη επιδημία του ιού του Δυτικού Νείλου.

Η ελονοσία προκαλείται από το πλασμώδιο της ελονοσίας, ένα πρωτόζωο το οποίο ευδοκιμεί στα έλη, εξ’ ου και το όνομα της νόσου. Μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος των κουνουπιών και προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος  προκαλώντας αναιμία και  πυρετό ο οποίος χαρακτηριστικά εμφανίζεται περιοδικά κάθε 48 ώρες (τριταίος πυρετός) ή κάθε 72 ώρες (τεταρταίος). Η ελονοσία είναι επικίνδυνη νόσος για τη ζωή καθώς προκαλεί σημαντικές επιπλοκές, όπως αιμορραγίες, νεφρική ανεπάρκεια και εγκεφαλική βλάβη.

Ο ιός του Δυτικού Νείλου, που πρόσφατα παρουσίασε έξαρση στη χώρα μας μεταδίδεται και αυτός από τα πτηνά με το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών και προκαλεί, κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (>50) και σε ανοσοκατεσταλμένους, συμπτώματα γρίπης, αλλά και σοβαρότερες εκδηλώσεις όπως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα και παράλυση.

Ο Δάγκειος και ο κίτρινος πυρετός μεταδίδονται και αυτοί από τα κουνούπια και ενδημούν στην Αφρική και την τροπική Αμερική. Χαρακτηριστικά προκαλούν έντονο πονοκέφαλο, μυαλγίες, αρθραλγίες, εξάνθημα, πυρετό και διογκωμένους λεμφαδένες. Σε βαριές περιπτώσεις προκαλούν  αιμορραγίες και προσβολή του νευρικού συστήματος.

Αγγελος Π. Καρατζαφέρης, Ειδικός Παθολόγος/ Επιστημονικός Συνεργάτης για την υπηρεσία GET WELL Natural Corner
Αριστούχος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικότητα στην Εσωτερική Παθολογία στην Κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών