Στοματική υγιεινή / Τι είναι

Η καλή υγεία του στόματός μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την καλή υγεία του οργανισμού στο σύνολό του. Η στοματική κοιλότητα παίζει σπουδαίο ρόλο στην καλή θρέψη, στον  λόγο και φυσικά στην εξωτερική εμφάνιση και κατ’ επέκταση στην ψυχική κατάστασή μας.  Η στοματική κοιλότητα αποικίζεται φυσιολογικά από μια πληθώρα μικροοργανισμών (πεπτοστρεπτόκοκκοι, εντεροβακτηριοειδή, αναερόβια βακτήρια), που μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές. Εκτός από τοπικές λοιμώξεις, τα μικρόβια του στόματος μπορεί να προκαλέσουν και γενικευμένες λοιμώξεις, όπως ενδοκαρδίτιδα, ειδικά σε άτομα που φέρουν ξένα σώματα (π.χ. βηματοδότες). Από την άλλη, διάφορα συστηματικά νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος (λεμφώματα, λευχαιμίες), διευκολύνουν την ανάπτυξη στοματικών φλεγμονών και εκδηλώνονται συχνά με συμπτώματα από το στόμα.

Η τερηδόνα είναι η συχνότερη πάθηση της στοματικής κοιλότητας και συγκεκριμένα των δοντιών. Στα παιδιά οι σοβαρές περιπτώσεις τερηδόνας δυσκολεύουν τη θρέψη και μπορεί ακόμα και να επηρεάσουν την ανάπτυξή τους. Προκαλείται από μικρόβια που φυσιολογικά υπάρχουν στη στοματική κοιλότητα και παράγουν οξέα που διαβρώνουν την εξωτερική επιφάνεια του δοντιού. Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν την τερηδόνα σχηματίζουν ομάδες στην επιφάνεια των δοντιών, την αποκαλούμενη οδοντική πλάκα. Η πλάκα αυτή όταν σκληρύνεται δημιουργεί την πέτρα. Συνήθως εντοπίζεται στις παρυφές των ούλων αλλά και κάτω από αυτά, προκαλώντας έντονο ερεθισμό τους (ουλίτιδα). Η πέτρα, εκτός από πρόβλημα υγείας, αποτελεί και αισθητικό συχνά πρόβλημα, καθώς απορροφά εύκολα τις χρωστικές των τροφών και τον καπνό. Στην εμφάνιση της τερηδόνας σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή, καθώς για να λειτουργήσουν τα παθογόνα μικρόβια και να παράγουν τα διαβρωτικά οξέα  χρειάζονται απαραίτητα ζάχαρη και άμυλο. Επιπλέον, η τερηδόνα ευοδώνεται από διαταραχή των φυσιολογικών προστατευτικών μηχανισμών του στόματος, όπως είναι το σάλιο. Το σάλιο περιέχει ουσίες που εξουδετερώνουν την οξειδωτική δράση των μικροβίων του στόματος, αντισώματα για την καταπολέμησή τους και επιπλέον συστατικά απαραίτητα για την ανάπλαση του δοντιού, όπως ασβέστιο, φώσφορο και φθόριο.

Ο κύριος στόχος της στοματικής υγιεινής είναι η φροντίδα των δοντιών και η αποφυγή των προβλημάτων που προκαλεί η μικροβιακή οδοντική πλάκα. Η στοματική υγιεινή διαταράσσεται όταν υπάρχουν καταστάσεις που επηρεάζουν την επούλωση των βλαβών (π.χ. προβλήματα ανοσοποιητικού, διαβήτης), όταν επηρεάζεται η έκκριση του σάλιου (ξηροστομία) και σε κάθε περίπτωση που αποδυναμώνεται το ανοσοποιητικό σύστημα (άγχος, σωματική και ψυχική καταπόνηση, ανοσοανεπάρκειες)

Αγγελος Π. Καρατζαφέρης, Ειδικός Παθολόγος/ Επιστημονικός Συνεργάτης για την υπηρεσία GET WELL Natural Corner
Αριστούχος Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικότητα στην Εσωτερική Παθολογία στην Κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών